Ang Triangle, Singsing at Kape

Ang Triangle, Singsing at Kape

Ang edukasyon raw ay karapatan ng lahat. Gasgas na sa ating pandinig pero totoong ito ay isang kayamanang hindi mananakaw sa atin ng sinoman. Ngunit bakit ang edukasyong karapatan daw ng lahat ay tila nagiging pribileheyo sa iilan?

Hinding-hindi ko makakalimutan ang dokumentaryong minsang napanood ko sa telebisyon: mga batang sabik sa kaalaman, nagsusulat at nag-aaral gamit ang dahon at ang uling mula sa kalan. Nakakadurog ng puso na masilayan ang mga kabataang bumababa mula sa bundok patungo sa kapatagan upang makawala sa gapos ng kamangmangan. Ang bawat hakbang, ang bawat sulat, ang bawat pawis, piso, luha at dugo ay nagiging sangkap upang silayan ang mga bagay na ipinangako ng Eduksayon sa kanilang buhay.

“Ako na lang po ang inaasahan ni Inang at ni Amang. Pangarap ko pong makatapos ng pag-aaral. Pasensya na po kayo, naghahanap po kasi ako ng trabaho kaya naka-absent ako..”

Iyan ang naiiyak na winika ni Junty, ang aking mag-aaral. Junty ang pangalan nya sapagkat isa siyang Bisaya. Pinanganak siya ng June 10 kaya yan ang kanyang naging pagkakakilanlan. Hindi ko na kailangan ng pruweba kung nagsasabi sya ng totoo. Ang kanyang sunog na balat, kalyadong kamay, batak na pangangatawan at ang mga luhang nangingilid sa kanyang mata’y sapat na upang malamang nagsasabi siya ng totoo. Natapos na ang kanyang kontrata bilang isang Security Guard at ngayo’y naghahanap muli ng trabaho upang makatulong sa pagtustos sa kanyang pag-aaral.

Naging interesado ako sa kanyang buhay ng minsang nagpagawa ako sa klase ng Activity sa subject na Tech. Draw. Sa lahat ng kabataang abalang-abala sa pag-guhit, nakita ko sya na pilit na gumagawa ng mga tuwid na linya gamit ang sariling mga kamay. Butil-butil ang laki ng kanyang pawis at hirap na hirap sa kanyang ginagawa. Matagal ko na kasing sinabi sa kanila na kailangan nilang magdala ng ruler at triangle. Subalit nagulat ako sa kanyang sagot: “Wala po akong pambili.”

Inisip kong baka niloloko lang niya ako. Marami kasing mga estudyante ang nagsisinungaling makalusot lang. Subalit sa aking pagsasaliksik at pagtatanong, nalaman kong nagsasabi sya ng totoo. NPA sya. (No Permanent Address). Hirap din syang makabayad ng bayarin sa school, at ang nakakalungkot na parte ng student life: Wala syang panahon para sa recess time dahil wala siyang pera upang ibili ng palamig at Fita.

Nalulungkot ako para sa kanya. Masakit kasing makita ang isang tao na wala kahit piso sa bulsa. Nakakaiyak malaman na wala siyang dala sa bag kahit matigas na panutsa. Ewan ko ba? Sa halip na matuwa ako sapagkat masipag sya at pursigido syang mag-aral sa kabila ng karukhaan, sa kabila ng dagok sa buhay— nakita ko ang aking sarili na nalulungkot sa katotohanang ito na sumampal sa aking puso at kaluluwa.

Buti pa sya, tanggap niya ang kanyang kalalagayan at masayang nagpapatuloy sa kanyang pag-aaral. Humahanga ako sa kanya. Masaya sya ng iniabot ko ang aking triangle at ruler na may pangalan na niyang nakaukit doon. Isang tipid na “Salamat po” ang kanyang sukli. Kita ko sa kanyang mukha ang kanyang kasiyahan. Nababanaag ko sa kanyang mata ang pag-asang kasing taas ng langit at kasing lalim ng karagatan na patuloy na magpapa-usad sa kanyang matayog na pangarap.

Minsan napaisip din ako: Bakit nga kaya sila na may pangarap at layunin sa buhay ang nakakaranas ng ganoong bagay? May mga kabataang pinagpala upang makapasok sa eskwelahan pero sila pa itong walang ganang mag-aral at hindi pinapahalagahan ang dugo, pawis at luha na ibinayad ng magulang sa kanilang matrikula makatapos lang sila sa paaralan.

Ang buhay ay talagang mahiwaga. Matagal kong iniisip kung saang bagay ko ito maaaring iwangis subalit hanggang ngayo’y bigo ako upang hanapan ito ng kapara.

Hindi ko na alam kung nasaan si Junty ngayon. Wala na akong balita sa aking mag-aaral na itinuturing kong isa sa aking mga guro sa subject ng buhay. Sinubukan kong muli syang ipagtanong sa kanyang mga kaklase subalit wala rin silang balita sa kanya. Sinubukan ko syang hanapin sa internet, nagbaka sakali akong mayroon syang Facebook Account, pero bigo akong muli syang kumustahin.

Nasaan na kaya si Junty ngayon? Dalangin ko na nawa, ipahintulot ng Diyos na muli ko syang Makita dala ang kanyang ruler at triangle na kung saan ay naiguhit na nya ang pangarap na matagal na nyang inaasam sa buhay..

“Naniniwala po akong hindi lahat ng pangarap sa buhay ay maaaring matupad. Ganun pa man, gagawin ko ang lahat ng aking makakaya upang ipaglaban ang pangarap na iniaalay ko kay ina at ama..”

Hindi ko malilimutan ang linyang iyan mula sa isang babae na kaklase ng aking kapatid. Minsan, pinagawa sila ng kanilang guro sa Values Education ng “Book of My Life”. Mula doon, isusulat nila ang lahat ng nais nilang ibahagi sa kanilang kapwa mag-aaral.

           

Sa unahan ng klase, isa-isa nilang ibinahagi ang kanilang mga natutunan sa buhay, ang kanilang mga nais marating, ang gusto nilang maging, ang paborito nilang pagkain, ang gusto at ang ayaw nila sa tao at kung ano-ano pa.

Subalit iba itong si Elizabeth. Nakakatuwang puro drawing ang laman ng project nya. Mga larawang simple subalit makabuluhan. Naghagalpakan sa kakatawa ang mga estudyante nang simulan niyang buksan ang kanyang libro, mula doon, naka-drowing ang isang nakangiting manok (nakakatawa nga namang malaman na nagdrowing sya ng manok, at nakangiti pa). Napatawa rin si Elizabeth sa drowing na kanyang ginawa at sinimulan na nya itong ipaliwanag..

“Sir, mga classmate, magandang umaga po! Hinahalintulad ko po ang aking sarili sa isang manok na masayang kinukupkop ang kanyang mga sisiw. Medyo matanda na po si ina at si ama at ako ang nagsisilbing pangalawang magulang ng aking mga nakababatang kapatid. Tulad ng nakangiting manok, masaya ako na tinutulungan ang aking mga magulang sa gawaing bahay. Nagagalak akong alagaan ang mga maliliit kong kapatid. Para po sakin, ang alagaan sila ay isa sa mga masasayang bagay na maaari ko pong gawin sa aking buhay..”

“Ang drowing na kandila namang ito ay sumisimbolo sa isa sa pinakamasayang araw na hindi ko malilimutan. November 1 po kasi ang birthday ko. Nasa sementeryo ako nun at nagtitinda ng kandila. Masayang-masaya ako ng maibili ko ng typewriting ang aking kapatid para sa kanyang project sa susunod na pasukan..”

Halos bumaha ng luha ang mata ko nang ipakita niya ang sunod na larawan.

“Ito po ang pangarap ko sa buhay: Ang maibili si ina at si ama ng singsing. Nagsisikap po ako sa pag-aaral upang dumating ang panahon na maikasal na sila..”

Kay simple ng kanyang pangarap. Isang pangarap na hindi para sa kanya bagkus ay sa iba. Mayroon kasing makasariling pangarap. May pangarap na may layuning makaangat, makapaghiganti at makapagyabang sa iba. Ang totoo’y napakabait nyang bata, kapatid at anak.

Ganun ba talaga kahalaga ang Edukasyon? Susi ba talaga ito sa tagumpay? Naalala ko tuloy ang sinabi sa akin ng aking tatay at marahil ay sinabi na rin ng lahat ng magulang sa planeta, “Anak, mag-aral kang mabuti, yan lang ang maipamamana namin sayo..”

Totoong-totoo ito sa buhay ni Nanay Cherry. Sa kanya’y tunay na napakahalaga ng pag-aaral. Kung hindi ako nagkakamali ay 42 taong gulang na siya at may dalawang anak. Ngunit sa kabila ng lahat ng ito’y nakakatuwang malaman  na pinili pa rin niya ang mag-aral. Hindi niya masyadong iniintindi ang masasamang sinasabi ng iba. Sa kanya, hindi edad ang sukatan at hindi ito hadlang upang makapag-aral. Sa kanyang pag-aaral ay di maiiwasang madala nya ang kanyang problema sa eskwelahan. Natural lang ito sapagkat siya ay isang ina.

Minsan, noong natapos na ang kanilang klase, natanong ko sya kung ano ba talaga ang dahilan kung bakit pa sya pumapasok sa eskwela. “Ano po ba ang pangarap mo sa buhay?”, tanong ko.

Simula noon, gusto ko syang tulungan. Sinabi kong humahanga ako sa sa kanyang katatagan at kasipagang mag-aral sa kabila ng may mga anak syang inaalagaan. Nakakatuwang malaman na pagkalipas ng isa’t kalahating taon, natupad na nya ang kanyang pangarap. Masaya ako na malaman na isa na syang ganap na lingkod ng pamahalaan.

“Babawi po ako..”

Ilang beses ko na bang narinig ang mga salitang ito? Hindi ko na matandaan. Maraming beses ko na itong narinig at ito ay hindi na musika sa aking tenga. Totoo kasi na may mga bagay sa mundo na kapag paulit-ulit na, ay nagiging ingay na lamang at nawawalan ng kabuluhan. Iyan kasi ang laging sinasabi sakin ni Danrev kapag paulit-ulit siyang bumabagsak sa pagsusulit. Noong una ay ngumiti lang ako noong binaggit niya iyon.

“Maraming pagkakataon para sa ating lahat..” Yan ang lumabas sa aking labi sa harap ng klase ng sabihin nyang babawi siya.

Ngunit dumating ang panahong bumagsak na naman siya sa pagsusulit at hindi na rin sya nakakapagpasa ng kanyang mga takdang aralin. Hindi na ako natuwa at hindi ko na pinapansin ang sinasabi niyang babawi siya. Para kasi sa akin, mas mainam na gawin ang isang bagay kaysa sabihin.

Ngunit mali ako. May mga bagay rin pala sa mundo na hindi lang dapat puro gawa, minsan kailangan mo ring isalita.

“Sir, babawi po ako..”

Hanggang ngayon, hindi ko na ito malimutan. Masayahing tao kasi itong si Danrev. Hindi ko naman kasi naisip na mangyayari sa kanya iyon. Hindi nahagip ng aking isipan at sa wari ko, hindi rin kayang maarok ng aking kaalaman ang mga ganung bagay. Ano nga ba ang buhay sa mundong ibabaw? Para lang daw itong usok na nariyan at pagkatapos ay biglang mawawala. Nagulat ako ng malamang binawian na sya ng buhay.

Hindi ko alam na may pinagdaraanan pala sya. Kung sana’y nagsalita ako at sinabing “May problema ka ba? Pwede mong ibahagi sa akin ang lahat tulad ng isang kaibigan.” Sana’y sinabi kong “Kahit ilang beses kang madapa, lagi kang pwedeng bumangon.” Sana’y natapik ko sya sa kanyang balikat at sinabing “Ajaaaaah! Kaya mo yan!!!” Kung sinabi ko sanang pwede syang bumawi sapagkat may pag-asa. Di tulad kay Nanay Cherry, hindi ko nasabi kay Danrev na “Gusto kitang tulungan.”

May mga aral akong natutunan sa loob ng maiksing panahon na pagtuturo ko sa hindi ganoon kasikat na paaralan sa ilalim ng araw. Mga pilosopiyang hindi ko masusumpungan sa aklat, mga kaalamang hindi ko matututunan sa apat na sulok ng silid-aralan at unibersidad. Mga aral na nakintal sa puso na tanging sa buhay lamang ng mga indibidwal masisilayan.

Alam mo ba ang isang komersyal ng kape na “Para kanino ka bumabangon?” Hindi mahalaga ang palakpakan ka ng tao. Ang mahalaga’y may ginagawa ka sa mundo. Bumabangon ako para sa mga kabataang iskolar ng kanilang inay, itay, ate at kuya. Masaya akong bumabangon upang sabay-sabay naming dungawin at lasapin ang ipinangako ng Edukasyon sa kanilang buhay.

Natutunan ko ang maging masayang nilalang sa piling ng mga taong may pangarap sa buhay. Minsan, kailangan mo rin maging matibay at makipagmatigasan. Natutunan ko ang maging sensitive sa pangangailangan at nakatagong luha ng mga masasayang tao sa aking harapan. Patuloy ang buhay.. marami pa akong dapat matutunan sa planetang aking ginagalawan. Hanggang ngayon, ang edukasyon ay patuloy na nanghihimasok sa aking kapalaran. Wika nga, “Ang edukasyon ay magpapatuloy.. nagsisimula ito nung tayo ay iluwal at magtatapos lang kapag tayo’y binawian ng buhay..”




(Salamat kay Sir Benidick Damaso na inspirasyon ko sa ganitong estilo)

BOOK REVIEW: THE ALCHEMIST

BOOK REVIEW: THE ALCHEMIST OF PAOLO COELHO

“Ang lahat ng bagay ay may katumbas na halaga…”

Isang makatotohanang linya na sinambit ng old king sa isang binatang pastol. Isang binatang iniwan ang lahat na itinuturing nyang mahalaga upang sundin ang pangarap at hanapin ang isang kayamanang magbabago sa kanyang buhay. Siya’y napadpad sa iba’t-ibang lugar, nakatagpo ng iba’t-ibang uri ng nilalang na nag-iwan ng mga aral na nagamit niya sa paglalakbay papalapit sa kanyang kayamanan.

Ang author ng The Alchemist ay lubhang nakakahanga. Masasabi kong napakalawak ng kanyang imahinasyon at napakayaman ng kanyang karanasan. Sa bawat pahina ng kanyang aklat ay lumilitaw ang mga karunungan at pilosopiyang natutunan nya sa buhay. Punong-puno ng simbolismo, ng metaphor at ng parallelism ang kanyang akda. Ang estilo ng kanyang pag-susulat ay maihahalintulad ko sa isa sa mga karakter ng kanyang aklat—ang Hari ng Salem.

Habang binabasa ko kasi ang librong ito, pakiramdam ko ay ako yung binatang pastol sa kwento at ang kanyang estilo, ang kanyang akda ay ang Hari ng Salem na nagsasabing “Ikaw ang gagawa ng sarili mong tadhana. Abutin mo ang iyong pangarap. Makinig ka sa sinasabi ng iyong puso, sapagkat kung nasaan ang iyong kayamanan, naroon rin naman ang iyong puso. When you want something, the entire universe conspires in helping you to achieve it.”

Patas siyang manunulat. Kahit kitang-kita sa simula pa lamang ng kwento na naniniwala ang pangunahing tauhan kay Hesus, at kahit naniniwala din ang may-akda sa Panginoon, hindi mo makikita sa akda na siniraan nya ang relihiyon ng mga Muslim. Nakakatuwang mabasa sa libro ang pangalang Jesus, Allah, Joseph, ganundin ang Bible, Koran at ang Mecca. Binigyan niya ng patas na pagtingin ang dalawang magkaibang paniniwala. Napakasarap basahin na ang Merchant (Muslim) at ang binatang pastol (Christian) ay nagtutulungan at nagbabahagi ng kanilang mga pangarap sa buhay—walang galit, walang pagtatalo bagkus ay puno ng pag-galang. Napansin ko rin na may ilang verses sa Biblia ang nabanggit ng ilang karakter sa aklat. Maganda rin palang estilo na bukod sa nagkukwento ang may-akda ay nagkukwento rin ang kanyang mga tauhan tulad ng ginawa ng ilang karakter sa aklat.

Isang bagay na nakakatuwa sa The Alchemist: Hindi ito nakakabagot basahin. Napaka-interesting ng adventure ni Santiago at parang mabibitin ka kapag ipagpapabukas mo pang basahin ang kasunod na pahina. Pinapaapaw ng libro ang curiosity ng mambabasa kung mahahanap ba ng pangunahing karakter ang kayamanan at mapapaisip ka kung anong kayamanan ba talaga ang hinahanap nya sa Pyramid of Egypt. Ito ba’y literal na kayamanan o higit pa? Sa tingin ko’y magandang pamamaraan ito upang huwag iwanan ng mambabasa ang kanyang binabasa. Para bang isdang pinapainan at ang isda naman ay kumakagat doon sa pain.

Napakaraming bagay ang itinaya ni Santiago. Lubhang napakarami na ring sakit, hirap, pagluha, takot, agam-agam, pangamba ang kanyang pinilit na labanan matupad lang ang pangarap. Maraming panahon, lakas at pag-ibig din ang kanyang isinakripisyo para sa tadhanang siya raw ang gagawa.

Hindi biro ang kanyang pinagdaanan. Nariyang iniwan ang sariling bayan at ipinagbili ang sariling mga alagang tupa. Maraming beses na rin siyang pinanghinaan ng loob at susuko na sana. Naalala ko pa ang isang bahagi ng akda na dumurog sa aking puso. Sariwa sa aking isipan ang araw na humagulhol siya sa pag-iyak hindi dahil sa babaeng kailangan niyang iwan upang tuparin ang pangarap. Nariyang  naisip niya na unfair ang Diyos sapagkat sa halip na tulungan siya at ang mga taong naniniwala sa pangarap ay masaklap pa ang mangyayari sa kanyang buhay—tulad ng ninakawan siya ng isang estranghero na itinuring niyang bagong kaibigan. May mga pagkakataong nagutom subalit walang nasumpungang tinapay sapagkat jacket, libro at dalawang bato na ibinigay pa ng matandang hari ang mayroon siya. Dumating pa sa panahong kailangan niyang maging hangin, mailigtas lang ang sariling buhay.

Ang aklat na ito ay buong puso kong inirerekomenda na basahin hindi lamang ng kapwa ko kabataan kundi sa lahat ng nangangarap sa buhay.

Ano ang pangarap mo sa buhay? Tulad ni Santiago, wag mong isusuko ang pangarap na iyon sapagkat iyan ay obligasyon mo sa iyong sarili. Iyan ang isa sa maraming mensahe ng aklat. Tulad ng isang minero sa kwento na mahabang panahong naghahanap ng batong emerald. Habang iniisa-isa at sinusuri ang mga bato, dumating ang sandaling siya’y sumuko na at umayaw. Sa sobrang galit niya sapagkat nasayang lang ang mahabang panahon at pagsasakripisyo na iginugol niya dito ay dinampot niya ang kasunod na bato at inihagis ng buong lakas hanggang sa ito’y nabasag. Hindi niya alam na ang batong kasunod na niyang susuriin, ang batong hawak at inihagis niya ay ang pinakamagandang batong emerald pala sa buong mundo.

Ano nga ulit ang pangarap mo? Huwag kang bibitaw sa pangarap mong iyan. Anong malay mo, isang hakbang ka na lang din pala papunta sa pangarap mo, umayaw ka pa..

ANG TSINELAS NG TATAY AT ANG LAMPIN NI INAY

ANG TSINELAS NG TATAY

AT ANG LAMPIN NI INAY

Kakambal na siguro ng pagiging isang magulang ang mga paghihirap ng anak. Kapag nahihirapan at nasasaktan ang kanyang anak, doble ang nararamdaman ng isang magulang.  Ang pagkakaroon ng nanay at tatay ay biyaya mula sa Panginoon. Ang mag-karoon ng tulad nila ay isa sa mga dakilang regalo ng Diyos. Ang ina nga raw yung nakabaon ang isang paa sa hukay habang pinapanganak tayo.  Nung unang binuhat nila tayo sa kanilang bisig ay na-inlove agad sila sa atin. Sila yung may kagalakan na nagpapalit ng  diaper mo kapag ito ay hindi na pwedeng gamitin. Pag-iyak mo pa lang, may nakahanda ng gatas para sayo. Sila yung nagagalak na paglingkuran ka—pinapaliguan at binibihisan. Sila yung lubos-lubos na nag-aalala kapag may sakit ka at hinihiling na sana sila na lang ang makaranas ng lahat ng sakit na nararamdaman mo at hindi na ikaw. Ang maging magulang ay isang ministeryo. Isa rin itong napakahirap na trabaho sa mundo pero wala kahit pisong sweldo.

Ang magulang ay tao rin, nagkakamali. Hindi sila perpekto kung paanong wala ni isa sa atin ang perpekto. Habang lumalaki tayo, habang natututo, mas lalo nating nakikita na di sila perpekto. May ngagagawang tama at may nagagawa ring mali. Ngunit sila pa rin ay magulang mo.

As we grow older at dumating ang araw na magkaroon ka ng sariling pamilya, mas lalo nating makikita ang mga dakilang bagay na  ginawa sa atin ng ating mga magulang.  Sabi ng nanay ko, “Kapag nagkaanak ka na, maiintindihan mo rin kami..”

Hinding-hindi ko makakalimutan ang kwento ng isang ina na may iisang mata.

Mayroon siyang isang anak na ikinahihiya siya. Siya ay nagtatrabaho sa canteen kung saan nag-aaral ang kanyang anak. Minsan, bumisita siya sa silid-aralan ng kanyang anak para mag-hello. Napahiya ang kanyang anak at hindi ito pinansin. At maya-maya pa ay tinitigan na sya ng anak na galit na galit at saka tumakbo.

Kinabukasan, niloloko na ng mga classmate si Louie dahil may ina itong iisa ang mata. Sa bahay, kinumpronta nya ang kanyang ina at sinabing “Dahil sayo ay niloloko ako ng mga classmate ko... SANA HINDI NA LANG IKAW ANG NANAY KO.”

Hindi sumagot ang ina..

Nag-aral ng mabuti si Louie at pinalad na makapag-trabaho abroad. Hanggang sa lumipas ang mga taon ay ikinasal sya at nagkaroon ng sariling pamilya. Masaya sya sa kanyang buhay kasama ang asawa at anak. Masaya siyang malayo sa kanyang ikinahihiyang ina. Matagal silang hindi nagkita.. buwan.. taon.. dekada..

Hanggang sa may kapit-bahay na nagbalitang pumanaw na ang kanyang ina. Ni hindi umiyak si Louie. Ni gapatak na luha at konting lungkot ay hindi mababanaag sa kanyang mukha. Ibinigay ng kapit-bahay kay Louie ang liham ng ina na matagal na niyang gustong ibigay.. noon pa.

Ganito ang nakasulat:

Pinkamamahal kong Anak,

            Lagi kitang inaalala. Iniisip kita araw-araw. Patawarin mo ako kung nagdulot ako sayo ng kahihiyan habang ika’y lumalaki. Masaya ako na matagumpay ka na sa buhay at may sarili nang tinatawag na pamilya. Gustong-gusto kitang bisitahin, kaya lang hindi ako makaalis sa aking higaan dala na siguro ng katandaan.

            Anak patawarin mo ako.. Nang dahil sa akin, lumaki kang tinutukso at lagi na lang pinagtatawanan dahil sa akin na iyong ina na may iisang mata.

            Bilang isang ina, hindi ko kayang makita na lumalaki ka na may iisang mata. Kaya ibinigay ko sayo ang sa akin..

Masayang masaya ako para sayo na muli mong nakikita ang mundo na buo para sa akin.. mula sa aking mata na ibinigay sayo dahil ika’y aking mahal…

Kakambal na siguro ng mga magulang ang magsakripisyo para sa anak. Kahit gaano katigas at kapasaway ang anak, mahal na mahal pa rin ng magulang. Kahit anong mga hindi kanais-nais na bagay ang ginagawa, bukas pa rin ang dalawang bisig upang sila’y muling tanggapin.

Hayaan mong magtanong ako: Ikaw, paano mo tinatrato ang iyong magulang?

Maaaring kay yaman-yaman mo pero mahirap ang magulang mo. Maaring nakatira sila malapit lang sayo pero nakakalimot kang bumisita. Nasaan ang nanay mo, mag-isa sa Home for the Aged? O baka nasa probinsya at nakalimutan mo ng i-text o tawagan? Ikaw ba ay kabataang umaabuso sa magulang o isa na ring ganap na magulang na kinalimutan at pinabayaan ang kanyang magulang?

Maaaring di ka sang-ayon sa sinasabi nila o kung paano sila kumilos, pero kailangan pa rin nila ang respeto mo. Tayo dapat ay nagsasalita ng may pag-galang sa ating magulang sa tuwi-tuwina, especially sa mga public places at sa harapan ng mga anak mo. Kung paano mo tinatrato ang magulang mo, ganun ka din itatrato ng mga anak mo. Sasabihin ng iba, “Eh hindi naman kasi kagalang-galang ang tatay ko.” Kung ang ina ang puso ng tahanan, ang ama ang ulo nito. Respect them patiently. Magtiyaga tayo sa pag-galang sa kanila. Minsan kasi, nagiging impatient tayo. Kailangan nila ng patience mo kung dumating ang panahon na hindi na niya marinig at maintindihan ang sinasabi mo. Lahat tayo ay naranasang maging anak. At tayo ay anak muna bago magulang. Kahit may anak ka na o magkaka-anak pa lang, tandaan natin na ANAK MUNA TAYO BAGO MAGULANG.

Iba-ibang uri ng magulang mayroon tayo. Mayroong nakaranas nang pang-aabuso mula sa magulang. Mayroon ding naghirap sa kamay ng mga taong dapat sana ay magmamahal sa kanila. Maraming magulang ang nagkakamali at nagkakasala pa rin. NGUNIT SILA PA RIN AY MAGULANG NA DAPAT IGALANG AT IBIGIN. PATAWARIN MO SILA.

Nais ng mga magulang na makita ang kanilang anak na namumuhay ng may kabuluhan. We could never repay our parent but we ought to die trying.. Hindi sila gumagastos para sa sarili nila hangga’t hindi nila natutugunan ang pangangailangan ng mga anak. Nariyan ang mga magulang na handang libutin ang buong bayan para lang mangutang upang maka-exam lang sa school ang kanyang mga anak. Mga magulang na nilulunok ang pride upang humiram ng pera sa mga taong mapagmataas makatapos lang ang anak sa pag-aaral. Mga magulang na handang magpaalipin sa ibang lahi matugunan lamang ang pangangailangan ng anak. Mga magulang na handang isangla ang lahat makamit lang ng mga anak ang tamis at pangako ng EDUKASYON. Hindi ko malilimutan ang araw na iniabot sa akin ng aking tatay ang kanyang pambili ng tsinelas para lang magkaroon ako ng pamasahe papuntang paaralan. Iyak ako ng iyak sa tuwing makikita ko ang aking ama na nilalagyan ng tali ang kanyang tsinelas upang hindi ito mabuwal. Kaya ipinangako ko sa sarili ko na kapag naging matagumpay ako sa buhay, sila yung mga taong kahit kailan ay hinding-hindi ko pagmamalakihan.

Parents need not to be afraid of children who honor them. Kapag iginagalang, sinusunod at iniibig natin ang ating magulang, at kapag iginagalang at iniibig din ng magulang ang anak, alam mo ba ang tawag dun? Tinatawag itong “PAMILYA.”

Gaano man katagal ang dapat nating bunuin sa pag-aalaga sa ating magulang, hindi pa rin nito matutumbasan ang lahat ng kabayanihan na ginawa nila para ating buhay.

Kung dati, ikaw ang pinapalitan niya ng lampin, maaaring dumating ang panahon na ikaw naman ang gagawa nito para sa kanya. Kung paanong nagagalak sila na paglingkuran, paliguan at bihisan ka noong bata ka pa, nawa, kapag sila naman ang nangailangang paliguan, bihisan at paglingkuran ay mayroon ka pa ring kagalakan sa iyong puso. Kapag dumating ang panahong nakukulitan ka na sa paulit-ulit nilang kwento, nawa, matutunan mo sa iyong puso ang katiyagaan sa pakikinig tulad ng kanilang ginawa noon habang pinapakinggan ang paulit-ulit at bulol na kwento mo noong ika’y bata pa.

Looking in the days of my life, natatawa ako. Nung mga bata pa tayo, nagpapataasan tayo ng edad. Subalit habang nagkakaedad tayo, nababago na. Pinapababa natin, ang 42 ay nagiging 24 at ang 61 ay nagiging sweet 16. Naisip mo ba na ang bilis lang talaga ng panahon? Hanggang sa dumating ako sa katotohanang KUNG TUMATANDA AKO, TUMATANDA NGA RIN PALA ANG MAGULANG KO. Habang sila ay abot kamay pa natin, matutunan nawa natin silang sundin, igalang, mahalin, at wag pagdamutan at pagmamalakihan.